Nederland zit boordevol goede ideeën. Maar welke ideeën zijn goed genoeg en kunnen vandaag nog worden omgezet in daadkracht om de energietransitie te versnellen? Want dat is hard nodig, Nederland bungelt met ruim 4% duurzame energie nog altijd onderaan de lijstjes en de Europese doelstelling van 14% komt steeds dichterbij.
Tekst: Sjors Rodenburg
Speciaal voor de tiende editie van het FD Energiedebat op dinsdag 3 juni in het Amsterdamse Zuidpark legde Het Financieele Dagblad vijf kansrijke projecten voor aan een panel van drie specialisten. Wat vinden ze er van? Maken de plannen überhaupt kans in een wereld waar de marges klein zijn en de concurrentie groot? En zouden ze hun eigen geld erin willen steken?
Nooit meer oorlog
Lex Hoefsloot, teammanager van het Solar Team Eindhoven, beet het spits af. Zijn gezinsauto op zonne-energie, Stella genaamd, heeft een actieradius van 600 kilometer en won vorig jaar de World Solar Challenge in de categorie cruisers. Ook werd de auto goedgekeurd door de RDW, waardoor hij de weg op mag. ‘Stella levert meer energie op dan dat ie verbruikt’, vertelde Hoefsloot trots. ‘Terwijl je rijdt, krijg je er extra range bij. Je hoeft nooit meer op te laden.’
Panellid Ruud Koornstra maakte een diepe buiging voor de Eindhovense student. ‘Dit betekent dat we nooit meer oorlog hebben’, schreeuwde hij. ‘Dit is geen flauwekulding, want hiermee mag je gewoon op de weg.’ De duurzaam ondernemer en investeerder is er van overtuigd dat Stella het ver gaat brengen. ‘Binnen vijf jaar rijden er heel veel van rond’, voorspelde hij. ‘Dit is een heel slimme investering. Ik doe mee.’
Tweede huid
Onder de naam Prêt-à-Loger ontwikkelden concullega’s van de TU Delft een manier om de 1,4 miljoen rijtjeshuizen van na de Tweede Wereldoorlog te verduurzamen. Zonder dat bewoners hun huis uit moeten. ‘We plaatsen een tweede huid over de woning’, legde construction manager Tim Jonathan uit. ‘Aan de noordkant bestaat deze uit extra isolatie met groen, aan de zuidkant uit een kasconstructie met zonnepanelen.’
Het panel was onverdeeld optimistisch, maar vond de investeringskosten van € 60.000 wel een tikje hoog. Als tip gaf Aart van Veller, oprichter van Vandebron waarbij consumenten hun stroom direct afnemen van de boer, de studenten mee partijen te zoeken die er veel baat bij hebben dit groot in de markt te zetten. ‘Dat soort partnerships zijn heel belangrijk’, zei hij. ‘Denk aan bouwers en woningbouwcorporaties.’
Grootste motor
Na de jonkies was het de beurt aan de gevestigde orde. Heineken, dat dit jaar zijn 150e verjaardag viert, heeft de ambitie om in 2020 de groenste brouwer ter wereld te zijn. Daar hoort een vermindering van 40% CO2-uitstoot bij. En dat gaan ze halen, verzekerde programmamanager Peter Jonkers. ‘We zitten nu op zo’n 26%.’ Een van de maatregelen was de aanleg van 3600 zonnepanelen op de Wieckse-brouwerij in Den Bosch. ‘Daarmee is Wieckse een energieneutraal biertje.’
Hoogleraar toekomstonderzoek Wim de Ridder noemde Heineken een goed voorbeeld van bedrijven die niet alleen investeren in duurzaamheid om hun imago te verbeteren, maar vooral ook om de kosten te verminderen. ‘Geld is de grootste motor achter duurzaamheid’, zei hij. Helemaal waar, bevestigde Jonker. ‘De maatregelen leveren ons absoluut geld op, zo’n € 20 mln per jaar. Dat klinkt weinig, maar energie maakt zo’n vier procent van onze totale kosten uit.’
Dikke vriendjes
Wat Heineken bespaart aan energiekosten, zet verfmaker Anker Stuy in een heel jaar om. Maar daar komt binnebkort verandering in, want met de lichtgevende coating die het familiebedrijf uit het Friese Gorredijk ontwikkelde, kunnen kashouders tot wel zestig procent energie besparen. ‘We spuiten de verf aan de binnenkant van de lichtkappen’, legde R&D-manager Ron Hulst uit. ‘De lampen in de kas laden de verf in vier minuten op. Daarna heb je ongeveer vijf uur licht dat de plantjes lekker vinden. Vooral de tomaten zijn er gek op.’
Op dit moment loopt er een proef bij een kas in het Westland. Binnenkort maakt Anker Stuy een door TNO gecontroleerd rapport bekend. Daarna kan het on de markt worden gebracht. Koornstra was nu al laaiend enthousiast. ‘Ik denk dat wij dikke vriendjes kunnen worden’, zei hij. ‘Onze lampen geven exact het licht dat de planten nodig hebben. Als we onze producten combineren, dan kunnen we samen de markt in.’
Revolutie
Naast bedrijven en instellingen zijn er ook burgers die de energietransitie proberen te versnellen. Zoals de stichting Samen Energie Nederland (SEN), die de ambitie heeft om Noord-Nederland binnen tien jaar energieneutraal te maken. ‘Er is regie nodig’, antwoordde SEN-voorzitter Pieter Brink op de vraag waarom veel burgerinitiatieven het niet redden. ‘Als burgers onderling initiatief nemen, ontstaat er geharrewar. Wij doen niets anders dan het regisseren van het geheel.’
Er hebben zich inmiddels drie plaatsen aangemeld, zoals het Drentse Ruinerwold. ‘In ons dorp wil iedereen nummer één zijn’, verklaarde bewoner Greet van der Kaap de betrokkenheid. ‘Je moet tegen Ruinerwolders zeggen dat het niet kan, want dan gaat het juist gebeuren.’ Panellid Koornstra vergeleek het Drentse dorp met het verzet. ‘We zijn bezig met een revolutie’, zei hij. ‘Dit is de mentaliteit die je nodig hebt om de transitie mogelijk te maken.’
